Hoe kan je samen beslissen in de CVA zorg toepassen?
In een ideaal proces van samen beslissen start de zorgverlener met aangeven dat er een beslissing genomen moet worden over diagnostiek, behandeling of zorg, dat er meerdere opties zijn en dat de voorkeuren en waarden van de patiënt belangrijk zijn voor de keuze (Keuze). Vervolgens delen de zorgverlener en patiënt informatie over de verschillende opties voor behandelvormen, inclusief de voor- en nadelen van de opties voor de patiënt (Opties). Daarna helpt de zorgverlener de patiënt om inzicht te krijgen in wat voor hem of haar belangrijke waarden of motieven zijn, relevant voor het maken van een goede keuze. Deze worden ‘gewogen’ tegen de voor- en nadelen van alle besproken opties. Dit betekent dat er vragen over en weer gesteld worden tussen zorgverlener en patiënt én dat de patiënt de ruimte krijgt voor het wikken en wegen van de diverse opties (Voorkeur). Tenslotte wordt gezamenlijk een beslissing genomen of de besluitvorming wordt expliciet uitgesteld en de follow-up wordt besproken (Besluit).
In een kort schematisch overzicht ziet het er als volgt uit:
In discussies over samen beslissen wordt regelmatig opgemerkt dat ‘niet alle patiënten zelf de beslissing willen nemen’. Het is essentieel om niet te vroeg in het traject te bepalen in welke mate de patiënt wil beslissen en in welke mate hij/zij dit aan de zorgverlener wilt overlaten. Uit onderzoek (Van Tol-Geerdink 2006) blijkt dat als deze vraag aan het begin van een besluitvormingstraject wordt gesteld, veel minder cliënten een beslissing willen nemen dan na het delen van de informatie en voorkeuren.
De stappen in het proces van samen beslissen worden meestal gezet in meerdere gesprekken tussen de zorgverlener en de patiënt. Tussen de stappen kan een time-out nodig zijn zodat de patiënt bedenktijd krijgt en met naasten in gesprek kan gaan. Een time-out kan bij uitstek gebruikt worden om de informatie over de opties te verwerken en om uit te vinden wat de zorgen, verwachtingen en voorkeuren zijn. Aan de hand van de volgende vragen kunnen patiënten geholpen worden hun voorkeuren te verduidelijken: wat past bij mij?, wat wil ik?, wat vind ik belangrijk en wat vind ik het belangrijkste? Een keuzehulp kan daarbij erg behulpzaam zijn. Een time-out kan in tijdsduur variëren van enkele dagen tot een week duren of langer, afhankelijk van de aard van het keuzedilemma.
Bekijk de volgende animatie over de toepassing van samen beslissen bij een CVA en beantwoord daarna vraag 9.